The present experiment investigated the relations of narcissism with social value orientation under façade conditions of testing communal or agentic traits. The results indicated that narcissism predicted less willingness to share resources with others and more competitive orientation in a façade communal condition compared to the remaining two conditions: control and agentic. The results confirm narcissistic disregard for communal domain and are consistent with the extended agency model of narcissism and the “success as a drawback” effect.

The paper is a review of the book Przewodnik po metafizyce (ed. S. Ko³odziej­czyk, WAM, Kraków 2011). The book consists of fourteen essays concerning key issues of metaphysics, mostly written by leading Polish experts. The review contains a number of critical and polemic comments on some of the essays.

Zapis rozmowy z dr. Andrzejem Klimczukiem, adiunktem w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie; ekspertem z zakresu gerontologii, ekonomii pracy, zarządzania publicznego i polityki społecznej.

Artykuł traktuje o etycznym wymiarze filozofii Micheala Foucaulta. Jego projekt, który polega na estetyzacji etyki, próbuję powiązać z całokształtem dokonań francuskiego filozofa. Jest to po części zapis ewolucji myśli, postulatów, a po części chęć wykazania zmiany jakościowej w późnych pismach Foucaulta. Do rozważań nad estetyzacją etyki wybrałem polemikę, jaką sam filozof podjął z Kantem i oświeceniowym projektem. Osią rozważań staje się refleksja nad pytaniem o teraźniejszość. Tłem inspiracje i wpływy filozofii starożytnej Grecji, Oświecenia, dwudziestowiecznego dandyzmu, jak i sugerowanej przeze mnie (...) strategii kulturowej camp. (shrink)

Problems with animal morality: The paper aims at discussing the category of animal morality in the light of contemporary scientific findings and theories. First, the issue of moral development is reconsidered in the context of evolutionary anthropology and primatology, then the main positions in this debate are presented. The author proposes a typology which is based on a distinction between various senses of morality, namely a descriptive, neutral, and normative sense. These three aspects of morality are explained in detail and (...) used when analyzing the problems specific to animal morality. The idea of morality applied by the leading participants of ongoing debates is also discussed. The article concludes with an observation that the main problem of these debates is not the very definition of morality and, at the same time, answering the question as to whether animals are moral beings or not, but rather what is essentially problematic are the consequences to be implied from a specific understanding of morality. (shrink)

The linguistic studies written by Anna Wierzbicka have been an occasion for the remarks on the relationship between linguistics and philosophy and for the question whether linguistic enquiries entitle us to put forward philosophical theses. In particular, whether and to what extent we indeed learn something philosophically significant about the world (of culture) and the nature man and his mind by examining language. Defining here position as interdisciplinary, Wierzbicka draws on the studies of the relationship between language and culture, language (...) and mind (language is a mirror of the mind - Leibniz). She claims that philosophy can be made a reliable science, provided it is based on linguistics, and the results of linguistic analyses can be found at the grounds of philosophical theses. Such philosophical references are A. Wierzbicka\'s attempts to combine semantics with generativism (Chomsky). Her intention to bring about a holistic description of language through defining elementary expressions (concepts, meanings), the so-called indefinibilia (\"primitives\") can also be called philosophical in character. They suffice to define all the remaining expressions, and basic universal syntactic constructs in the form of a grammar of elementary units, i.e. the ways of combining elementary units into greater wholes. We think that Wierzbicka\'s procedure, her quest after primary elements (of language) are reducing. A. Wierzbicka\'s main idea, with regard to the relationship between language and mind, may be understood as follows: this is a Janus-faced relationship - one face (empirically accessible) is language, the other one is the mind accessible through investigations on language. Both \"faces\" (spheres) are somehow functionally \"glued together\". In fact, however, Wierzbicka speaks little about the philosophically comprehended nature of man, whereas she speaks much about linguistic varieties and similarities among people. Generally speaking, while she declares herself to be a linguist, she has a philosophical temper and ambitions to generalise, i.e. she conducts linguistic studies with an intention to arrive at philosophical theses (by examining language she wants to obtain knowledge about the world and man). She issues statements which go beyond a purely linguistic knowledge and strictly linguistic data, hence they are not made legitimate by the linguistic material itself. A. Wierzbicka does not explain in more detail her way of understanding philosophy, assuming its intuitive comprehension. From some contexts it can be deduced that she takes it to mean a worldview. Should we call some parts of her reasoning a philosophy, it is then not a realistic philosophy but subject-oriented (first-person philosophising), such that touches upon the problems of the borderline between linguistics and philosophy, more concerned with the axis language-user than language-the world. Simultaneously, it is a non-demarcated and non-autonomic philosophising, exactly within the context of science, for it takes advantage of the results of empirical sciences to pose philosophical theses. The belief that philosophy can be pursued within a linguistic context coincides with the approach of analytical philosophy with its linguistic turn. Despite her declarations to make philosophy more scientific, Wierzbicka\'s arguments on behalf of the generalised (philosophical) theses are more their illustration and explication than a decisive legitimacy. Her belief that one can find some common, primitive linguistic units (simplicia) in the form of a complete set of independent concepts for all languages of the world seems Utopian. It is difficult to do it even in deductive systems, constructed by way of the axiomatic method and with a finite set of initial expressions. (shrink)

W artykule podjęty zostaje problem interpretacji tzw. efektu Knobe’a, czyli pojawiającej się asymetrii w orzekaniu o intencjonalności wywołania skutku ubocznego. Występująca tendencja jest wyjaśniana „zabarwieniem moralnym” ocenianych czynów. Do tej pory dyskusje prowadzone były głównie wśród filozofów, którzy w znacznej mierze teorię moralności postrzegają jako etykę zasad. W artykule analizy rozszerzają dotychczasowe badania o nurt teleologiczny w etyce, a w szczególności o tradycję etyki tomistycznej. Dociekania filozoficzne koncentrują się na problemie porządków normatywnych, a w szczególności na dwóch typach poznania: informującego (...) o ocenie moralnej i informującego o faktach. Zbadanie tego zagadnienia okazuje się pomocne nie tylko dla poszukiwań wyjaśnienia efektu Knobe’a, ale także lepszego zrozumienia samego zagadnienia intencjonalnego działania stosowanego w filozofii działania. W rezultacie występowanie asymetrii w przypisywaniu intencjonalności działaniom autor tłumaczy mieszaniem porządków poznawczych, które można sprowadzić do zagadnienia kompetencji normatywnych. Przy analizowaniu efektu Knobe’a kompetencje normatywne odpowiadałyby za rozróżnianie zbieranych danych poznawczych oraz porządku „czysto informującego” od porządku oceniającego, odnoszącego się do norm lub wartości. (shrink)

Artykuł ma na celu porównanie dwóch współczesnych nurtów postrzegania człowieka. Posthumanizm, oparty na zasadach naturalnych i biologicznych, rozumie człowieka jako projekt podległy nieustannym zmianom. Usiłuje nakreślić perspektywy jego rozwoju poprzez działania techniczne i biotechnologiczne. Zasadniczymi postulatami tego nurtu są: wydłużanie życia biologicznego, poprawa zdrowia oraz samopoczucia, fuzja ludzkiego mózgu ze sztuczną inteligencją oraz przeniesienie ludzkiej świadomości na niebiologiczny nośnik w celu uczynienia jej nieśmiertelną. Plushumanizm, oparty na personalistycznej koncepcji osoby ludzkiej oraz przesłankach nadprzyrodzonych, formułuje odpowiedź na postulaty posthumanistyczne, ukazując człowieka (...) jako byt ontologiczny, jedność psychofizyczną, cechującą się niezmienną naturą duchową oraz dziecko Boże. Człowiek powołany jest do pełni swego rozwoju nie tylko na płaszczyźnie naturalnej, lecz także nadprzyrodzonej. Możliwe jest osiągnięcie przez wszystkich ludzi swej pełni oraz nieśmiertelności na podstawie historycznego faktu zmartwychwstania Chrystusa oraz prawd zawartych w Piśmie Świętym. Ostatecznym przeznaczeniem człowieka jest nieśmiertelność oraz pełnia szczęścia w królestwie niebieskim, do którego nie wchodzi on jako _anima separata_, lecz jedność duszy z ciałem uwielbionym (_soma pneumatikon_). O wzroście jego człowieczeństwa nie decyduje genetyczne czy farmakologiczne wzmocnienie, lecz duchowe bogactwo, przejawiające się w miłości i postawie podarowania siebie drugim. (shrink)

The authors of the article present the basic assumptions of the project designed to prepare and publish the documents preserved in the collection of the State Archive in Olsztyn and related to Immanuel Kant’s academic activity. The article contains a characteristic of the archive material coming from the University of Albrecht in Königsberg, the results of early German research on Kant’s academic activity and a presentation of selected documents connected with his work at university as an ordinary professor, as a (...) dean of the faculty of philosophy, and as a rector. (shrink)

9 kwietnia 2022 roku w Instytucie Teologicznym im. św. abp. Józefa Bilczewskiego Archidiecezji Lwowskiej zorganizowano 21. edycję sympozjum pt. "Filozofia dla teologów". Sympozjum zostało przygotowane we współpracy z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W trakcie sympozjum wygłoszono sześć referatów oraz dyskutowano nad ich treścią. --------------------- Zgłoszono: 23/04/2022. Zrecenzowano: 13/05/2022. Zaakceptowano do publikacji: 09/06/2022.